Gezondheidsclaims

Wat is een gezondheidsclaim?

Een gezondheidsclaim is een claim die stelt of de indruk wekt dat er een verband bestaat tussen een levensmiddelencategorie, een levensmiddel of een bestanddeel daarvan en de gezondheid. Gezondheidsclaims kunnen worden vermeld op de verpakking van een product, maar ook op de online productpagina en in reclame zoals op een webshop, in folders en advertenties. Handelsmerken, merknamen en fantasienamen kunnen ook als gezondheidsclaim worden opgevat. Voorbeelden van gezondheidsclaims zijn: “Vitamine D voor sterke botten” en “Gember ondersteunt de spijsvertering”.

Bewezen gezondheidseffecten

Bedrijven mogen niet zomaar gezondheidsclaims maken. De Europese claimswetgeving (Verordening (EG) nr. 1924/2006) stelt namelijk regels aan het gebruik van gezondheidsclaims. Gezondheidsclaims moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn en in producten met claims moet een bepaalde hoeveelheid van de ingrediënten aanwezig zijn. Claims moeten bovendien voor de consument begrijpelijk en niet misleidend zijn.

EFSA, het wetenschappelijk comité van de Europese Commissie, beoordeelt of een gezondheidseffect wetenschappelijk bewezen is. Op basis van het advies van de EFSA besluit de Europese Commissie of het gebruik van een gezondheidsclaim wordt goedgekeurd. Alleen goedgekeurde gezondheidsclaims mogen gebruikt worden. In het Europese gezondheidsclaims register zijn alle goedgekeurde én afgewezen gezondheidsclaims opgenomen.

Gezondheidseffecten kruiden: on hold claims

Er zijn veel onderbouwingen voor gezondheidsclaims voor kruiden ingediend. De norm voor goedkeuring van deze gezondheidseffecten moet nog vastgesteld worden. De Europese Commissie weet namelijk nog niet óf en hoe ze het traditioneel bewijs voor een gezondheidseffect van kruiden wil laten meetellen. Daar wacht de industrie al vele jaren op. De ingediende gezondheidsclaims voor kruiden staan daarom ‘on hold’ en zijn officieel nog niet gekeurd. On hold claims mogen wel gebruikt worden, totdat de beoordeling is afgerond. Dat heeft de Europese Commissie bepaald.

Ook regels voor gebruik on hold claims
Een bedrijf is bij gebruik van een on hold claim verplicht om voor het gestelde gezondheidseffect een wetenschappelijke onderbouwing te hebben. Daarnaast wordt in Nederland vaak een disclaimer opgenomen. Hiermee wordt aan de consument duidelijk gemaakt dat de claim nog niet is beoordeeld. Voorbeelden van een disclaimer zijn “Evaluatie gezondheidsclaims is lopende” of “Gezondheidsclaim in afwachting van Europese toelating”. Daarnaast moeten on hold claims voldoen aan de regels die in de Europese claimswetgeving zijn vastgesteld, zoals dat ze niet mogen misleiden.

Zelfregulering op gezondheidsclaims

De  voedingssupplementenbranche heeft met media en adverteerders afspraken gemaakt waaraan publieksreclame moet voldoen. De Keuringsraad ziet toe op correct gebruik van gezondheidsclaims en on hold claims. Zij controleert of gezondheidsclaims zijn toegestaan en of de juiste gezondheidsbewoording wordt gebruikt.

Verbod medische claims
Het gebruik van medische claims op voedingssupplementen is verboden. Een medische claim is een bewering over het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte. Voedingssupplementen zijn niet bedoeld om ziektes te behandelen. Het grensvlak tussen gezondheidsclaims en medische claims is soms lastig. Een voorbeeld van een medische claim is “bij obstipatie”. Een juiste gezondheidsbewoording voor deze claim is: “bevordert een normale stoelgang”. Het onderscheid tussen gezondheidsclaims en medische claims wordt ook door middel van zelfregulering bewaakt.