Nederlandse zwangere vrouwen krijgen te weinig jodium en selenium binnen
21 februari 2023Nederlandse wetenschappers van het UMC Groningen en het Radboud ziekenhuis hebben onderzoek gedaan naar de jodium en selenium inname van Nederlandse zwangere vrouwen. Tijdens de zwangerschap neemt de behoefte aan jodium en selenium toe. Zwangere vrouwen hebben extra jodium en selenium nodig voor de ontwikkeling van de hersenen van het ongeboren kind. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de inname van zowel jodium als selenium tijdens de zwangerschap. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de Nederlandse zwangere vrouwen te weinig jodium en selenium binnenkrijgt.
Inname van jodium en selenium
De Nederlandse grond is van nature arm aan jodium en selenium. In Nederland wordt de helft van de jodium inname verkregen via jodium verrijkt bakkerszout. Andere bronnen van jodium zijn zeewier, vis en schaal- en schelpdieren, zuivel en eieren. Selenium kun je binnekrijgen via noten, granen, vlees, groente en zuivel, maar het is sterk afhankelijk van de lokale hoeveelheid selenium in de grond.
Uit het “JOdium Zwangeren Onderzoek” (JOZO) (n=201), dat plaatsvond tussen februari 2018 en februari 2019, bleek dat 69,7% van de deelnemende vrouwen een te lage jodium status had (<225 µg jodium / 24 uur uitgescheiden via urine). Voor selenium bleek dat 88,7% van de deelnemende vrouwen minder dan de Nederlandse adequate inname (AI) van 70 µg selenium per dag binnenkregen. Gemiddeld was de inname 49 µg selenium per dag. Hieruit werd afgeleid dat 46.8%–64.5% een gecombineerd jodium en selenium tekort had.
Supplementen met jodium en selenium
Van de deelneemsters gebruikten 46,8% een supplement met jodium (75 of 150 µg) en 49,8% een supplement met selenium. Uit de resultaten bleek dat de vrouwen die een supplement met jodium gebruikten een significant betere jodium status hadden dan vrouwen die geen supplementen gebruikten. Echter was de jodium status alleen voldoende bij de vrouwen die een supplement met 150 µg jodium gebruikten (244 µg jodium / 24 uur uitgescheiden via urine).
Voor selenium bleek dat de geschatte totale inname, bepaald aan de hand van de hoeveelheid selenium in de urine, niet per definitie hoger was wanneer er een supplement met selenium werd gebruikt. Hierdoor konden de onderzoekers niet vaststellen hoeveel aanvullend selenium er nodig is om tot een adequate inname te komen. Een mogelijke verklaring hiervoor is volgens de onderzoekers dat niet alle supplementen met selenium even bio beschikbaar zijn.
Aanbevelingen
De onderzoekers dragen meerdere aanbevelingen en oplossingen aan voor de lage inname van jodium en selenium. Bijvoorbeeld het terugdraaien van de jodium verlaging in bakkerszout, wat in 2008 is gebeurd. Sindsdien is de jodiuminname van de algemene bevolking verminderd. In 2015 is de aanbeveling voor vis voor de algemene bevolking verlaagd naar één keer per week. Voor zwangere vrouwen is het advies twee keer per week gebleven. Toch raden de onderzoekers aan om het advies voor de inname van vis weer te verhogen naar twee keer per week, omdat de inname van jodium en selenium bij de algemene bevolking aan de lage kant is. Vis is een goede bron is van jodium en selenium. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid is het eten van zeewier een goed alternatief.
De WHO adviseert zwangere vrouwen al om een supplement met 150 µg jodium te gebruiken, maar een suppletie advies voor selenium zou hier volgens de onderzoekers aan toegevoegd moeten worden, ondanks dat de optimale dosering voor selenium niet vastgesteld kon worden. Daarnaast is het volgens de onderzoekers goed om vrouwen er bewust van te maken dat ze vóór conceptie hun inname van jodium en selenium al moeten verhogen. Dit kan volgens de onderzoekers ook via supplementen.
Mayunga, K. C., Lim-A-Po, M., Lubberts, J., Stoutjesdijk, E., Touw, D. J., Muskiet, F. A., & Dijck-Brouwer, D. J. (2022). Pregnant Dutch women have inadequate iodine status and selenium intake. Nutrients, 14(19), 3936.
