Soja-isoflavonen tijdens de overgang: de stand van zaken
19 januari 2023De botdichtheid is grotendeels genetisch bepaald, maar factoren zoals de werking van het hormoonstelsel, lichaamsbeweging en eetgewoonten hebben ook invloed op de botkwaliteit. Vanaf ongeveer 40 jaar neemt de botdichtheid langzaam af. Tijdens de overgang neemt de snelheid waarmee de botdichtheid daalt de eerste paar jaar toe. Dit komt door de snelle afname van de hoeveelheid oestrogeen in het bloed. Soja-isoflavonen staan er om bekend dat ze de afname van botdichtheid kunnen remmen. Onderzoekers geven doormiddel van een systematische review en meta-analyse de stand van zaken weer over het effect van soja-isoflavonen uit voeding en voedingssupplementen op de botdichtheid van vrouwen in de overgang.
Botdichtheid van de ruggengraat, nek en heup
De onderzoekers hebben verschillende onderzoeken verzameld die keken naar het effect van soja-isoflavonen op de botdichtheid van de ruggengraat, nek en heup bij vrouwen in de overgang. In de onderzoeken werden soja-isoflavonen op verschillende manieren gegeven: een supplement met genisteïne, een supplement met genisteïne en daïdzeïne, een soja-isoflavonen extract, sojamelk of een voedingsmiddel verrijkt met soja-isoflavonen. De gemiddelde dosering was ongeveer 106 mg soja-isoflavonen per dag.
Ruggengraat
Er waren 16 studies die keken naar het effect op de botdichtheid van de ruggengraat. Deze studies samengenomen lieten zien dat soja-isoflavonen een significant positief effect hebben op de botdichtheid van de ruggengraat. Met name bij westerse vrouwen die langer dan 5 jaar in de overgang zijn en minimaal 1 jaar soja-isoflavonen gebruiken. Het effect was te zien ongeacht de dosering en vorm, maar was het sterkst bij het toedienen van een supplement met genisteïne.
Nek
Voor het effect van soja-isoflavonen op de botdichtheid van de nek waren er vergelijkbare resultaten. In totaal lieten 11 studies samen een significant effect zien op de botdichtheid van de nek. Ook hier was het effect te zien bij alle vormen en doseringen, maar het effect was het grootst bij supplementen met genisteïne.
Heup
Het effect van soja-isoflavonen op de botdichtheid van de heup was minder uitgesproken. Het samen nemen van 11 studies liet een klein, maar wel significant effect zien bij een dosering van 90 mg/dag soja-isoflavonen extract, na twee jaar gebruik.
De onderzoekers concluderen dat soja-isoflavonen een matig, maar significant effect hebben op de botdichtheid bij vrouwen in de overgang. Ze zijn van mening dat het gebruik ervan een belangrijke strategie kan zijn om het verlies van botmassa te beperken.
Werkingsmechanisme
Het is nog niet helemaal duidelijk hoe soja-isoflavonen de afname van de botdichtheid kunnen remmen. Dier- en in vitro-modellen laten zien dat soja-isoflavonen kunnen binden aan de oestrogeen receptoren, waarmee ze het effect van lichaamseigen oestrogeen nabootsen. Een ander mechanisme van soja-isoflavonen, wat blijkt uit dier- en in vitro-modellen, is het remmen van de activiteit van tyrosinekinasen en de expressie van het osteoprotegerine-gen. Dit samen zorgt voor een bot beschermend effect.
Veiligheid van soja-isoflavonen
Doordat soja-isoflavonen het effect van oestrogeen nabootsen zijn er soms zorgen over de veiligheid ervan. Uit een opinie van EFSA blijkt dat een extra inname van isoflavonen uit voedingssupplementen tot 150 milligram geen nadelige effecten geeft bij vrouwen tijdens of na de overgang.
Barańska, A., Kanadys, W., Bogdan, M., Stępień, E., Barczyński, B., Kłak, A., … & Religioni, U. (2022). The Role of Soy Isoflavones in the Prevention of Bone Loss in Postmenopausal Women: A Systematic Review with Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of Clinical Medicine, 11(16), 4676.
European Food Safety Authority. (2015, 21 oktober). Safety of isoflavones from food supplements in menopausal women.
