Veel aandacht voor gids probiotica door James Lind Prijs 2018

12 maart 2019

In 2018 werd de James Lind prijs voor de eerste keer uitgereikt. De onderzoekers werden met de prijs in het zonnetje gezet. De James Lind Prijs erkent het meest impactvolle wetenschappelijke onderzoek waarbij één of meerdere fysiologisch actieve (voedings)stof(fen) een rol spelen en de meest waardevolle toepassing ervan in praktijk. Remco Kort won in de categorie toepassing met de ‘Gids voor probiotica ter preventie van antibiotica-gerelateerde diarree’ van TNO en ARTIS-Micropia. Naast een award en een oorkonde ontving het onderzoeksteam een cheque ter waarde van € 5.000,-. Wat vonden ze van de onderscheiding? En hoe wordt het gewonnen bedrag ingezet? 

Lees hier het uitgebreide interview met Remco Kort.

1. Zou je jezelf kort willen introduceren?

Ik ben microbioloog en erg geïnteresseerd in wat bacteriën doen. In Wageningen heb ik moleculaire wetenschappen gestudeerd en mij daarna verder in de microbiologie verdiept. Na mijn promotieonderzoek heb ik de toepassing opgezocht bij TNO. Na het oplossen van vraagstukken voor de voedingsmiddelenindustrie (voedselveiligheid) heb ik me gespecialiseerd in wat bacteriën betekenen voor onze gezondheid. Van 2006 tot 2014 ben ik betrokken geweest bij de ontwikkeling van het ARTIS-Micropia museum in Amsterdam. Met Artis bieden we een microbiologisch platform om de onschatbare waarde van micro-organismen voor een gezond lichaam en een gezonde planeet beter bekend te maken aan het grote publiek. Verder heb ik een onderzoekslijn aan de Vrije Universiteit van Amsterdam gericht op het ontrafelen van interacties tussen de bacteriën en ons lichaam. Ook heb ik in Uganda en stichting opgezet, Yoba for life, actief in Oost-Afrika. Het doel van de stichting is om mensen te helpen kleinschalige bedrijven op te zetten, om lokaal probiotische yoghurt te kunnen produceren. Ik sta voor impact creëren met microbiologische kennis en koppel dit aan onderzoek, zo ook het ontwikkelingswerk in Afrika.

2. Hoe is de James Lind prijs bij het onderzoeksteam ontvangen?

Toen we erachter kwamen dat we genomineerd waren met deze gids voor de James Lind prijs 2018, vonden we dit natuurlijk een hele eer! Er waren veel andere goede initiatieven dus het was ook spannend. We waren heel blij toen we de prijs wonnen, een mooie erkenning voor onze probiotica studie waar Micropia en TNO de afgelopen twee jaar veel energie in hebben gestopt. Naar aanleiding van de James Lind Prijs 2018 is er een hoop aandacht geweest voor de uitkomst van de studie: een gids voor gebruik van probiotica bij antibiotica. Ik heb veel artikelen geschreven en interviews gehouden, de meeste komen binnenkort uit. Kortom, de prijs werd erg goed ontvangen.

3. Kan je iets vertellen over je toepassing die gewonnen heeft?

De gids is ontstaan vanuit het idee dat mensen niet goed op de hoogte zijn van de voordelen van probiotica voor onze gezondheid. Er is veel verwarring omdat er voor probiotica geen gezondheidsclaims zijn toegekend, terwijl uit veel studies blijkt dat er wel degelijk gunstige effecten van bepaalde probiotica zijn, als het gaat om specifieke aandoeningen. Er zijn bijvoorbeeld een kleine 2 miljoen mensen in Nederland die jaarlijks breedspectrum antibiotica krijgen voorgeschreven, waarbij de kans op ontwikkeling van diarree zo’n 25% is. We wilden graag uitzoeken of bepaalde probiotica bij antibioticagebruik gunstige effecten heeft. We hebben een meta-analyse gedaan van studies met de hoogste kwalitatieve standaard en gekeken naar de probiotische stammen die het meeste effect hebben. Vervolgens hebben we in samenwerking met NPN de uitkomsten van de analyse gekoppeld aan beschikbare producten, waarbij we ook op adequate etikettering hebben gelet. Zo is de gids ontstaan.

4. Wordt de gids al in de praktijk benut?

We hebben geen onderzoek gedaan naar het gebruik van de gids. Wel zijn we in contact geweest met huisartsen en hebben we veel publicaties en vermeldingen op websites gehad. Hiermee hebben we de juiste doelgroepen bereikt, dus het is aannemelijk dat de gids in de praktijk wordt gebruikt.

5. Zie jij een rol voor suppletie kijkend naar de uitkomsten van je onderzoek?

Jazeker, vooral probiotica suppletie voor specifieke doelgroepen. Er is weinig onderzoek beschikbaar dat aantoont dat suppletie van probiotica ook in gezonde mensen extra gezondheidsvoordelen kan opleveren. Ik ben ervan overtuigd dat blootstelling aan een hoge diversiteit van onschadelijke micro-organismen van belang is voor onze gezondheid, met name in de eerste levensjaren. Deze blootstelling bereiken we door in contact te staan met de natuur, met (landbouw) huisdieren en gefermenteerde voeding. Een stedelijke leefomgeving biedt dit onvoldoende. Of dit gebrek aan blootstelling ook met supplementen kan worden ondervangen moet nog onderzocht worden.

6. Hoe verwacht je dat je onderzoek bijdraagt aan gezondheidswinst?

De populatie van mensen met antibiotica-gerelateerde diarree is groot en hier valt naar mijn idee dus veel gezondheidswinst te behalen. Vooral ook omdat veel mensen niet weten dat probiotica gunstige effecten bij inname van breedspectrum antibiotica oplevert. Huisartsen zijn hier vaak onvoldoende van op de hoogte en adviseren probiotica daarom ook niet.

7. Aan welk onderzoek ga je de James Lind prijs 2018 besteden en wat hoop je ermee te kunnen bereiken?

Mei dit jaar beginnen we met een onderzoek naar fermentatie van rauwe melk. Fermenteren is een traditionele gewoonte. Het verhoogt de houdbaarheid en heeft ook voordelen voor onze gezondheid, een interessant gebied voor onderzoek. Rauwe melk kan je net zoals gepasteuriseerde melk fermenteren tot kefir of yoghurt. Het doel van dit onderzoek is om te bekijken hoe de populatie melkzuurbacteriën zich ontwikkelt als je rauwe melk gaat fermenteren. Daarnaast willen we de risico’s en voordelen van rauwe melk en het gebruik van fermentatie onder de aandacht brengen bij het grote publiek.